Agensi Nuklear Malaysia hari ini mengemukakan cadangan untuk mengekstrak torium daripada sisa nadir bumi yang diproses di Kilang Lynas. Ketua Pengarahnya, Muhammad Rawi Mohamed Zin, menyatakan bahawa mereka mengemukakan cadangan tersebut kerana terdapat pasaran bagi bahan radioaktif tersebut. Beliau menjelaskan perkara ini pada sesi awam Himpunan Hijau dan Save Malaysia, Stop Lynas (SMSL) yang diadakan oleh kumpulan pencinta alam sekitar di Kuala Lumpur.
Rawi menjelaskan bahawa cadangan tersebut datang daripada Nuklear Malaysia dan bukan dari pihak Lynas. Ini bercanggah dengan kenyataan Menteri Mosti, Chang Lih Kang, yang menyatakan bahawa Lynas telah mencadangkan kepada kerajaan untuk mengekstrak torium daripada bahan radioaktif residu sisa Penulenan Air Larut Lesap (WLP) dan lantanida.
Sementara itu, beberapa aktivis menyuarakan kebimbangan mengenai komitmen kerajaan untuk menguatkuasa syarat yang ditetapkan bagi melanjutkan operasi Lynas di Malaysia. Pengerusi Himpunan Hijau, Wong Tack, menyatakan kebimbangan apabila kerajaan membenarkan Lynas terus menjalankan operasi di negara ini walaupun didakwa telah melanggar banyak syarat perlesenannya sebelum ini.
Ahli Jawatankuasa pergerakan itu, Bang Seet Ping, juga mempersoalkan jaminan pihak berkuasa ke atas syarikat pemprosesan sisa nadir bumi itu bahawa mereka tidak akan mencabuli syarat perlesenan yang ditetapkan. Dia juga menuntut agar pegawai daripada Lembaga Perlesenan Tenaga Atom (AELB) dan kementerian menyatakan anggaran kos bagi membersihkan sisa yang dihasilkan oleh Lynas.
Bulan lalu, Mosti mengumumkan bahawa syarat-syarat lesen untuk Lynas beroperasi di Malaysia dan mengimport bahan radioaktif semulajadi telah diubahsuai oleh AELB. Salah satu perubahan utama adalah bahawa kerajaan tidak lagi mengkehendaki Lynas memindahkan kemudahan retak dan larut di Gebeng, Kuantan – yang menghasilkan sisa radioaktif WLP – keluar dari Malaysia.
Bagaimanapun, Lynas masih perlu membina kemudahan pelupusan kekal (PDF) untuk menyimpan sisa radioaktif dan menyumbang kepada dana penyelidikan dan pembangunan, sebagaimana yang termaktub dalam syarat-syarat asal yang diberikan oleh kerajaan semasa melanjutkan lesen Lynas sehingga tahun 2026. Kumpulan pencinta alam menuntut lebih penjelasan dan ketelusan dalam perkara tersebut.
