Projek – Kestabilan dan Akauntabiliti untuk Malaysia (Projek Sama) meminta kerajaan persekutuan menyerahkan tiga pindaan perlembagaan kontroversi mengenai kewarganegaraan kepada semakan penuh oleh Jawatankuasa Pilihan Khas Parlimen (PSC) sebelum mengundinya.
Pindaan tersebut termasuk menghapuskan hak kewarganegaraan automatik bagi kanak-kanak yang dilahirkan pemastautin tetap, mengurangkan had umur untuk mendapatkan kewarganegaraan daripada 21 kepada 18 tahun, dan membenarkan pembatalan kewarganegaraan warga asing yang telah bercerai dan memperoleh kewarganegaraan melalui perkahwinan.
Dalam satu kenyataan bersama pakar parlimen, Maha Balakrishnan, badan pemerhati reformasi institusi itu berkata mereka mengalu-alukan pengumuman Menteri Dalam Negeri Saifuddin Nasution Ismail bahawa pindaan bagi memberikan hak sama rata kepada ibu warganegara untuk memberikan kerakyatan kepada anak mereka yang dilahirkan di luar negara mungkin dibentangkan untuk bacaan pertama esok.
“Kami juga mengalu-alukan kenyataannya bahawa dua pindaan regresif berkaitan kanak-kanak tanpa kerakyatan kelahiran Malaysia, yang kebanyakannya adalah orang asli, terbiar atau anak-anak, akan dibatalkan,” kata kenyataan itu.
Kenyataan itu turut menegaskan bahawa tidak terdapat konsensus berhubung tiga pindaan regresif yang dicadangkan oleh kerajaan.
“Dua pindaan regresif pertama mungkin menyebabkan kanak-kanak tidak bernegara dan akan kehilangan akses sewajarnya terhadap penjagaan kesihatan, pendidikan dan kebajikan sosial, dan berisiko kepada eksploitasi.
“Pindaan regresif ketiga mengancam untuk memisahkan ibu daripada anak-anak mereka. Oleh itu, bantahan terhadap tiga pindaan itu adalah berasas: semua anak adalah rahmat, dan institusi keluarga sangat dihargai, sama ada dalam Islam atau kepercayaan agama lain yang diamalkan di Malaysia.
“Menteri Dalam Negeri (Saifuddin) sepatutnya membentangkan rang undang-undang (RUU) di Dewan Rakyat esok yang mengandungi hanya pindaan untuk membolehkan seseorang anak dilahirkan di luar negara oleh ibu warganegara Malaysia diberikan taraf kerakyatan secara automatik.
“Jika Menteri berkeras untuk memperkenalkan pindaan regresif, ia mesti dibentangkan dalam RUU berasingan yang mesti tertakluk kepada penelitian parlimen sepenuhnya, termasuk semakan oleh PSSC,” kata kenyataan itu.
Mereka berhujah bahawa jika RUU itu disegerakan, Ahli Parlimen akan mempunyai sedikit masa untuk membahaskan sepenuhnya, mengehadkan peluang mereka untuk berunding dengan pakar dan pihak berkepentingan mengenai aspek teknikal dan untuk mencadangkan pindaan kepada RUU itu.