Pelan yang dicadangkan untuk Lynas mengeluarkan torium radioaktif daripada bahannya mesti dilaksanakan di Australia sebelum ia dihantar ke Malaysia, kata Pengerusi Himpunan Hijau Wong Tack. “Dengan cara ini, kita boleh memastikan rakyat kita dilindungi daripada berdepan risiko pengumpulan sisa radioaktif di negara kita,” kata aktivis alam sekitar itu dalam satu kenyataan hari ini.
Kenyataan ini dibuat selepas Menteri Sains, Teknologi dan Inovasi Chang Lih Kang berkata bahawa pengekstrakan torium boleh dilakukan sama ada pada bahan mentah pekat lantanida Lynas, atau bahan buangan yang dihasilkannya. Wong yang juga bekas ahli parlimen Bentong, menyuarakan keraguan bahawa Lynas boleh menunaikan janjinya dan menurutnya Malaysia mungkin akan dibiarkan menangani masalah sisa radioaktif yang lebih besar dalam masa dua tahun.
“Jika torium boleh diekstrak daripada bahan mentah Lynas, maka Menteri mesti memaksa Lynas menyelesaikannya di Australia terlebih dahulu sebelum menghantar bahan mentah mereka ke sini. “Kita juga boleh menjual kepakaran kepada Australia. Pakar kita boleh memperoleh keuntungan daripada Australia. Kadar pertukaran yang baik sekarang saya percaya,” katanya.
Lembaga Pelesenan Tenaga Atom menyemak semula syarat pelesenan untuk Lynas pada hari Isnin, yang membolehkan syarikat itu menyambung semula operasi import pekat lantanida dari kemudahan perlombongannya di Mt Weld, Australia, dan mengekalkan kemudahan retak dan larut lesapnya di Gebeng, Kuantan.
Kemudahan retak dan larut lesap telah menjadi kontroversi kerana sisa penulenan larut lesap air (WLP) yang dihasilkannya mengandungi sejumlah kecil torium dan radionuklid lain – cukup untuk diklasifikasikan sebagai sisa radioaktif tahap rendah.
Sebelum semakan, Lynas dikehendaki memindahkan operasi retak dan larut lesap di luar Malaysia.
Syarat tersebut masih memerlukan Lynas membina kemudahan pelupusan kekal untuk menyimpan sisa radioaktif dan menyumbang kepada dana penyelidikan dan pembangunan – mengikut syarat asal yang kerajaan berikan semasa melanjutkan lesen Lynas hingga 2026.
Keputusan itu dibuat selepas Lynas mengemukakan kepada kerajaan cadangan untuk mengekstrak torium daripada WLP dan lantanida, yang akan mengurangkan keradioaktifan sisa WLP ke tahap ia tidak lagi dikawal sebagai sisa radioaktif.
