Aktivis hak asasi warga asing mengkritik Menteri Dalam Negeri Saifuddin Nasution Ismail berikutan penjelasan terbarunya mengenai cadangan kerajaan untuk mengubah undang-undang kewarganegaraan berkaitan anak-anak terbiar.
Mereka khususnya menyorot ucapan Saifuddin di Dewan Rakyat hari ini, yang menyatakan bahawa pindaan terhadap pemberian kerakyatan automatik kepada anak terbiar adalah untuk mengelakkan penyalahgunaan undang-undang oleh warga asing yang melahirkan di hospital kerajaan dan meninggalkan bayi-bayi mereka.
Pengarah Pembangunan Sumber Manusia untuk Kawasan Luar Bandar Malaysia bagi perlindungan sosial, Maalini Ramalo, menyatakan bahawa Seksyen 19B, Bahagian III Jadual Kedua dalam Perlembagaan Persekutuan, tidak sepatutnya digunakan terhadap bayi warga asing yang ‘dibuang’ di hospital.
“Jika jelas bahawa ibu bapa adalah warga asing, maka kerajaan sepatutnya mengambil tindakan yang perlu,” katanya kepada Malaysiakini.
“Apabila kerajaan mempunyai maklumat yang jelas mengenai identiti ibu bapa sebagai warga asing yang telah meninggalkan kanak-kanak itu, mengapa mereka tidak boleh mengesan warga asing tersebut?
“Kerajaan bertanggungjawab untuk mengawal sempadan dan memantau pergerakan warga asing – aspek yang berkaitan dengan penguatkuasaan undang-undang secara langsung,” kata Maalini.
Seksyen 19B Bahagian III Jadual Kedua Perlembagaan Persekutuan menyebut bahawa sesiapa kanak-kanak yang didapati terbiar di mana-mana tempat hendaklah dianggap dilahirkan di situ dari seorang ibu yang bermastautin tetap di tempat tersebut, melainkan sebaliknya dapat dibuktikan.
Menurut Maalini, daripada melabelkan bayi yang dilahirkan di hospital kepada ibu bapa warga asing sebagai anak tanpa kewarganegaraan, kerajaan seharusnya menjalin perjanjian dua hala untuk mendaftarkan mereka dengan kedutaan yang berkaitan berdasarkan rekod pentadbiran.
Penyelaras Migrant Care Malaysia, Alex Ong, menyatakan bahawa isu berkaitan anak-anak terbuang perlu dilihat melalui sudut pandangan yang lebih luas dengan melibatkan pihak berkepentingan di dalam negara dan negara asal warga asing tersebut.
Menurutnya, kekurangan dasar yang holistik untuk menangani isu anak terbiar daripada ibu bapa warga asing masih wujud dan perbincangan mengenainya memerlukan kerjasama kementerian dan kerajaan lain.
Ong turut menyatakan bahawa Migrant Care, sebuah NGO dari Jakarta, telah membantu lebih dari 200 kanak-kanak yang dilahirkan di Malaysia untuk mendapatkan sijil kelahiran Indonesia dan dokumen perjalanan sementara untuk pulang ke tanah air.
“Kebanyakan daripada mereka dilahirkan di ladang-ladang di kawasan luar bandar,” katanya.
Di sisi lain, aktivis hak kanak-kanak, Dr Hartini Zainudin, berpendapat bahawa cadangan Saifuddin sebenarnya menunjukkan cabaran yang dihadapi oleh warga asing yang kurang beruntung di Malaysia.
“Tindakan meninggalkan bayi di hospital adalah hasil daripada kesukaran dan kos tinggi untuk mendapatkan rawatan kesihatan, bukan satu rancangan licik,” katanya.
“Apabila berhadapan dengan pilihan antara berhutang sepanjang hayat atau memastikan bayi mendapat rawatan yang diperlukan, ramai ibu bapa terpaksa membuat keputusan yang sukar dan terdesak.
Oleh itu, Hartini berpendapat perbincangan mengenai pindaan undang-undang kewarganegaraan sepatutnya lebih berfokus kepada menyelesaikan ketidaksamaan sistemik yang membawa kepada langkah desperat tersebut.
“Mengaitkan bil hospital yang tidak dibayar sebagai alasan untuk mengubah undang-undang kewarganegaraan adalah menyalahi fokus daripada isu sebenar yang perlu diselesaikan,” katanya.
“Sebaliknya, perhatian harus diberikan kepada menawarkan akses kepada penjagaan kesihatan yang sama kepada semua penduduk, tanpa mengira status kewarganegaraan, bagi mengelakkan langkah-langkah terdesak yang mungkin berlaku,” tambahnya.
Sebelum ini di Parlimen, Saifuddin menyatakan bahawa jumlah bil hospital yang tidak dibayar oleh pendatang yang melahirkan di hospital kerajaan dan meninggalkan bayi adalah dalam jutaan ringgit.
Pemansuhan kewarganegaraan automatik bermakna bayi-bayi terbiar perlu mendaftar untuk mendapatkan kewarganegaraan mengikut Perkara 15A Perlembagaan Persekutuan, di mana kuasa untuk memberikan kewarganegaraan tersebut diberikan kepada Menteri dalam Negeri.
